Büyük resim:James Webb Uzay Teleskobu, Dünya’dan yaklaşık 12 ışık yılı uzaklıktaki ve Epsilon Indi A yıldızının yörüngesinde dönen bir ötegezegen olan Epsilon Indi Ab’yi doğrudan görüntüledi. Bu gaz devi, doğrudan gözlemlenen en soğuk ötegezegenlerden biri ve yeni görüntüleme, ilk tahminlerden önemli ölçüde farklı bir dünyayı ortaya koyuyor. Daha büyük, yıldızından daha uzakta ve beklenenden daha uzun bir yörünge periyoduna sahip.
Dünya’dan yaklaşık 12 ışık yılı uzaklıkta bulunan Epsilon Indi Ab, Jüpiter’in kütlesinin birkaç katı büyüklüğünde ve Güneş’imize benzer yaşta ancak biraz daha soğuk olan K tipi yıldız Epsilon Indi A’nın yörüngesinde dönüyor.
Bu keşif, NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nun orta kızılötesi aletindeki (MIRI) koronagrafı kullanan uluslararası bir gökbilimciler ekibi tarafından yapıldı. Daha önce yalnızca birkaç dış gezegenin doğrudan görüntülenmesi nedeniyle önemli bir gelişmeyi işaret etti.
“Webb, yerden yapılması son derece zor olan orta kızılötesi görüntülemeyi gerçekleştirmek için idealdir,” diyor Almanya’daki Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden baş yazar Elisabeth Matthews. “Görüntülerimizde gezegeni ve yıldızı ayırmak için iyi bir mekansal çözünürlüğe de ihtiyacımız vardı ve büyük Webb aynası bu açıdan son derece yardımcı oluyor.”
Teksas Üniversitesi’nden ekip üyesi Caroline Morley, “Gökbilimciler onlarca yıldır bu sistemdeki gezegenleri hayal ediyor; Epsilon Indi’nin yörüngesinde dönen kurgusal gezegenler, Star Trek bölümlerine, romanlara ve Halo gibi görüntü oyunlarına konu oldu” dedi.
Yeni görüntüleme, ekibin Epsilon Indi Ab hakkındaki ilk tahminlerinin büyük ölçüde yanlış olduğunu, çünkü bunların radyal hız yöntemini kullanan dolaylı gözlemlere dayandığını buldu. Bu yöntem, Epsilon Indi A yıldızını çeken dev bir gezegenin varlığını öne sürmüştü ve bu da Jüpiter’in kütlesinin yaklaşık üç katı büyüklüğünde, yıldızının etrafında yaklaşık her 45 ila 50 yılda bir yörüngeyi tamamlayacak bir mesafede dönen bir gezegenin tahminlerine yol açmıştı.
Ancak James Webb Uzay Teleskobu’ndan elde edilen bulgular farklı bir dünyayı ortaya çıkardı. Gezegen Jüpiter’den daha sıcak ve daha kütleli ancak yine de doğrudan gözlemlenen en soğuk dış gezegenlerden biri ve tahmini sıcaklığı 35 derece Fahrenheit (2 derece Santigrat) olduğundan, geleneksel yöntemlerle tespit edilmesi zor bir durum.
Daha önce görüntülenen dış gezegenler genellikle en genç, en sıcak olanlardır ve ilk oluştukları zamandan kalma enerjinin çoğunu hala yayarlar. Gezegenler yaşam süreleri boyunca soğuyup büzüldükçe, önemli ölçüde daha sönük ve görüntülenmesi daha zor hale gelirler.
Bu bulgular gezegenin oluşumu ve atmosferik bileşimi hakkında yeni sorular ortaya çıkarıyor. Artık gezegenin atmosferinin önemli miktarda metan, karbon monoksit ve karbondioksit içerebileceği ve bunun da çok bulutlu bir atmosfere işaret edebileceği tahmin ediliyor.
Ekip, gezegenin atmosferik bileşimini analiz etmek için ayrıntılı fotometrik ve spektroskopik gözlemler de dahil olmak üzere Epsilon Indi Ab için gelecekteki çalışmaları planlıyor. Ayrıca, gezegenin zaman içindeki özellikleri ve davranışı hakkında daha kapsamlı bir anlayışa olanak tanıyan farklı dalga boylarında daha fazla veri toplamayı hedefliyorlar.
“Gökbilimciler onlarca yıldır bu sistemdeki gezegenleri hayal ediyor; Epsilon Indi’nin yörüngesinde dönen kurgusal gezegenler, Star Trek bölümlerinin, romanların ve Halo gibi görüntü oyunlarının mekanları oldu,” diyor Austin’deki Teksas Üniversitesi’nden ekip üyesi Caroline Morley. “Orada bir gezegeni gerçekten görmek ve özelliklerini ölçmeye başlamak heyecan verici.”