Ahed Bseiso öne doğru bir adım attı. Ve sonra bir tane daha.
Elleri yürüteci tutuyordu ve gözleri aşağı doğru eğilmiş, sol ayağının ilerlemesini ve ardından dikkatli, hafif eğimli bir ritimle onu takip eden yeni sağ ayağını izliyordu. Protez bacağın nasıl hareket ettirileceğini kısa bir süre önce öğrenmişti; ellerini kaldırıp ileriye doğru çekingen adımlar atmadan önce bir dizi paralel çubukla desteklenmesi yalnızca birkaç dakikaya ihtiyaç duymuştu.
Englewood’daki bir protez kliniğindeydi; duvarları protezleriyle beyzbol oynayan veya golf oynayan gülümseyen insanların fotoğraflarıyla kaplıydı. Cumartesi günü randevusu, Bseiso’nun kuzey Gazze Şeridi’ndeki evinden dünyalar kadar uzaktaydı.
Bseiso’nun bacağının ve evinin İsrail bombasıyla parçalanmasının üzerinden neredeyse beş ay geçmişti; başka seçeneği olmayan bir cerrah olan amcasının onu mutfak masasına yatırmasının üzerinden beş ay geçmişti.
Bseiso’nun annesinin az önce açtığı ekmeği temizleyen adam, mutfak aletleri, sünger ve kova kullanarak Bseiso’nun bacağını kesti. Anestezi yoktu.
Ailesi bir hastanenin hemen yakınında yaşıyor olmasına rağmen onu en yakın hastaneye nakletmek çok tehlikeliydi. Ancak 18 yaşındaki Bseiso, kendisini İsrail-Hamas savaşının merkez üssünden Amerika Birleşik Devletleri’ne getiren bir travma yolculuğunun ve sonunda iyileşme sürecinin ortasında, önümüzdeki haftalarda aşırı gergin hastanelerde vakit geçirecekti. Savaş devam ederken Filistin Çocuklara Yardım Fonu ve ortaklarının düzenlediği bir program aracılığıyla deva alıyor.
Cumartesi günü Bseiso yürüteci ile kliniğin koridorunun sonuna yaklaşırken başını kaldırıp kız kardeşine gülümsedi. 21 yaşındaki Mona, Aralık ayında evlerine bomba düştüğünde Ahed’le birlikteydi; Belçika’daki babalarıyla konuşabilmek için binalarının en üst katında antenlerini ayarlamaya çalışıyorlardı. Patlama duvarı parçaladığında birbirlerine seslenemeyecek kadar korkmuşlardı, sessizliğin ne anlama geleceğinden korkuyorlardı.
Kliniğin dışındaki koridorda kısa bir yürüyüşten sonra Ahed oturdu ve sol ayağına pembe çizgili bir spor ayakkabı giydi. Mona onun yanına oturdu.
Ahed’in bir robotunkine değil kendi bacağına benzemesini istediği protezin normalde maliyeti yaklaşık 12.000 dolardı. Yapımcısı Hanger, onu ücretsiz olarak takmayı ve ona sağlamayı kabul etti.
Hanger’in İsveç Tıp Merkezi’ndeki kliniğinde bir protez uzmanı, dizinin hemen altındaki güdük kalıbını yaptı – kırmızımsı-mor bir yara dokusu kütlesi, henüz tam olarak iyileşmemiş yaralar ve şarapnel parçalarını dışarı itmeye devam eden kabarcıklar ve çatlaklar. Ailesinin evinden kalan enkaz parçalarının bir kısmı hâlâ vücudunda bulunuyor. Bu ilk kalıp daha sonra proteze uyan plastik bir kalıp oluşturmak için kullanıldı. Ayak bileğinde bulunan hidrolik mekanizma ayağın normal bir şekilde hareket etmesini sağlar.
Sınırlı İngilizce konuşan ve çoğunlukla bir tercüman aracılığıyla iletişim kuran Bseiso, küçük bir gazeteci grubuyla konuşurken, ten rengi bir ayakla tamamlanan protezin iyi hissettirdiğini söyledi. İlk ayağa kalktığında sanki gerçek bir ayakmış gibi hissetti.
Protezin ayarlanmasına yardım eden ve Ahed ile Mona’nın Denver’da geçirdikleri hafta sonu boyunca ev sahipliği yapan Dr. Omar Mubarak, Ahed’in oturmasını izledi.
Bir an ağladı ve konuşmakta zorlandı.
Daha sonra “Muhteşemdi” dedi. “O kadar hızlı anladı ki.”
Savaş bölgesinin dışında
Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’in güneyinde yaklaşık 1.200 kişinin ölümüne yol açan terör saldırılarıyla başlayan son şiddet patlaması aylardır tırmanıyor. İsrail, Gazze’yi bombaladı ve bölgeye kara saldırıları düzenleyerek ağır sivil kayıplarına yol açtı. Siviller ve savaşçılar arasında ayrım yapmayan Gazze Sağlık Bakanlığı’na göre, Gazze’de ölenlerin sayısı 35.000’i aştı. Birçoğu kadın ve çocuktu.
Binlercesi daha sakatlandı. Ahed Bseiso, bombalama kampanyası başladığından bu yana uzuvlarını kaybeden Filistinli gençlerin sayısı giderek artıyor. UNICEF’e göre Aralık ayı itibarıyla en az 1000 Gazzeli çocuk bir veya her iki bacağını kaybetmişti.
Bseiso’nun ailesi Aralık ayındaki mutfak masası amputasyonunu filme aldı ve kısa sürede medya kuruluşları ve Filistin Çocuklara Yardım Fonu da dahil olmak üzere uluslararası ilgi topladı.
Grup, Bseiso’yu Gazze’den çıkarmak ve ona uygun tıbbi deva’yı bulmak için çalıştı. Büyükbabası Denver’daki ilk Filistinlilerden biri olan damar cerrahı Mübarek ve yardım fonunun Colorado bölümünü yöneten göğüs kanseri araştırmacısı Reema Wahdan ile bağlantı kurdu.
Wahdan, Bseiso’nun 1990’lardan bu yana yardım fonu tarafından Denver’a getirilen ilk Filistinli genç olduğunu söyledi. O ve Mübarek, Bseiso’nun yolculuğunun hastanelerin yaralı Gazzeli çocuklara daha fazla deva ve yardım sağlamalarına yol açmasını umduklarını söyledi.
Ampütasyon görüntüsüne rağmen Ahed ve Mona, dışarı çıkmak için zorlu bir yolculukla karşı karşıya kaldı.
Yardım fonu onun Gazze’den kaçmasını sağlamaya çalışırken Ahed, ilaçsız ıstırap ve tedaviye, defalarca reddedilen vizelere ve hastaneye gidip gelmelere katlandı.
Her yeni bandaj ve her bombardıman, bombalamanın hem fiziksel hem de zihinsel travmasını yeniden hatırlattı.
Bseiso ve kız kardeşinin Gazze’den ayrılışı, anneleri ve diğer iki kardeşleri olmadan da olsa onaylandığında bile, bunu başarmak için bir arabaya üst üste yığılarak yaklaşık 20 deneme yapıldı. Bseiso, İsrail ateş gücünün onları geri çevirmeye devam ettiğini ve sürücülerinden birinin öldürüldüğünü söyledi.
Yardım fonunun yardımıyla kız kardeşler sonunda Mısır’a ulaştılar. Şubat ayına gelindiğinde, kız kardeşlerin bir yardım evinde aynı odayı paylaştığı Greenville, Güney Carolina’daydılar.
Her ikisi de hâlâ öğrenci; Ahed bilgi teknolojisi okuyor, Mona uzaktan eğitim kursları aracılığıyla eczacı olmayı umuyor. Savaş başladığında Ahed henüz yeni başlamıştı. Gazze’deki ilk üniversiteleri yıkıldı. Kız kardeşler artık Batı Şeria’daki bir üniversiteden ders alıyor.
Hafta sonu Colorado’ya yaptıkları yolculuk onları, İsrail’in müttefiki ve silah tedarikçisi olarak Amerika’nın savaştaki rolünün insanları böldüğü ve protestoları ateşlediği bir yere getirdi. Cuma gecesi Denver Uluslararası Havalimanı’nda balonlar, çiçekler, hediye sepetleri ve Filistin bayrakları taşıyan bir grup destekçi, terminalde kız kardeşleri selamladı.
İyi dileklerde bulunanlar tekerlekli sandalyedeki Ahed’i öpmek ve sağlığı için Tanrı’ya şükretmek için eğildiler. Kısa bir süre sonra, şehrin başka bir yerinde, ilgisiz bir gösteriyle Filistin yanlısı protestocular, Ball Arena yakınındaki Speer Bulvarı’nın bir kısmını kapattı.
Havaalanındaki karşılama, Gazze’de ölüm ve dehşetin tırmanmasını aylardır izleyen Colorado’daki Filistin diasporası birliği için duygusal bir kanal oldu.
Cumartesi günü Boulder’s Pearl Street Alışveriş Merkezi’nde öğle yemeğinde Bseisos’ta tercüman ve refakatçi olarak görev yapan Wahdan, “Orada olamadığımız için büyük bir suçluluk hissediyoruz” dedi. Doğrudan Ahed’in protez randevusundan gelmişlerdi; Mübarek onların alışveriş yapmasına izin vermek ve onlara Flatiron’ları göstermek istiyordu.
İlk kez cips ve queso yiyen Ahed ve Mona, dışarıdaki meydanda sokak çalanların fotoğraflarını çekti.
Wahdan Gazze için “Orada olmak istiyorsun” dedi. “Ama nasıl yapacaksın? Onlara para gönderemezsiniz; bütün bankalar kapalı. Onların eğitimine destek olamazsınız; okul yok. Bu yapabileceğimiz küçük kum tanesi. Bütün acımız oraya gidiyor.”
“Başıma gelenler çok küçük”
Ahed Bseiso sessiz, koyu kahverengi gözleri ve kız kardeşininkine benzeyen dişlek bir gülümsemesi var. Boulder’a giderken yolda protezi hâlâ takılıyken uyuyakalmıştı.
Bombalama olayını ve Gazze’den çıkış yolculuğunu anlatırken çok doğrudan ve açık sözlü davranıyor. Bunu anlatırken gözleri kısa bir süre duyguyla parladı ama sesi titremedi.
Yardım fonunun uluslararası pediatrik sağlık geliştirme koordinatörü ve kız kardeşlerle doğrudan çalışan Annie Clyborne, onların neredeyse her zaman sakin olduklarını ve neredeyse hiç şikayet etmediklerini söyledi.
Bseiso, seslerini yükseltme konusundaki kararlılıklarının bir kısmının kendisinin ve Mona’nın, fiziksel olarak orayı terk etmiş olsalar bile Gazze’deki acının devam ettiğini bilmeleri olduğunu söyledi. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı başkanı, artan ölü sayısının yanı sıra bölgede “tam anlamıyla bir kıtlık” yaşandığını ve bölge nüfusunun yaklaşık %80’inin yerinden edildiğini söyledi.
Bseiso, Wahdan aracılığıyla şunları söyledi: “Başıma gelenler, diğer Filistinli çocukların ve Gazze’deki ailelerin başına gelenlerin yanında çok küçüktür.”
Öğle yemeğinde garson suları ve limonataları yeniden doldururken Mona Bseiso, sakinlerinin sürekli olarak kendi günlük hayatta kalma mücadeleleriyle tüketilmediği bir ülkede bulunmanın ufuk açıcı olduğunu söyledi.
İngilizce olarak “Gazze’deki insanların hepsi her zaman aşırı düşünüyor” dedi. Başka türlü geçen bir hayattan sonra, hayatta kalma zihniyetinden kurtulmanın (güvenliği, yemeği, suyu ve sükuneti kabul etmek) “rahat olmadığını” söyledi.
Aile, kalan yakınlarını Gazze’den çıkarmak için para topluyor. Ayrılmadan önce cerrah olan amcalarının Ahed’le birlikte ölmek anlamına gelse bile onu terk etmeyeceğine söz verdiğini söyledi.
Clyborne, kız kardeşlerin büyük olasılıkla babalarının bir restoranın sahibi olduğu Belçika’da yeniden bir araya geleceğini söyledi. Mona en sevdiği yemeği anlatırken işaret parmağını başparmağıyla sıkıştırdı: beyaz soslu biftek, mantar ve pilav.
Ancak her iki kız kardeş de hiç tereddüt etmeden Gazze’ye dönmek istediklerini söyledi. Başka hiçbir yer ev değildir.
Hafif bir yağmur yağarken grup Mübarek’in arabasına bindi ve Pearl Street’ten Boulder’s Chautauqua Park’a doğru yola çıktı. Kız kardeşlerin ertesi sabah uçup Pazar öğleden sonra Greenville’de olmaları gerekiyordu. Ahed, protezi Mübarek’in bagajındayken tekerlekli sandalyesine bindi ve Mübarek onu yukarı kaldırıp otoparktan dışarı çıkardı.
Clyborne ve Mona çiçeklere bakmak için durdular. Ahed fotoğraf çekmek için telefonunu çıkardı, telefonun ekranı yüzünü ona yansıtıyordu. Telefonu doğrudan dağlara ve eğimli patikaya doğru tuttu.
Önünde, parkın üzerinde bir uçurtma uçuyor, gri yağmur bulutları ve yeni doğan güneş arasında kanat çırpıyordu.
