Ay Tozu:Dünya ve güneş sistemindeki diğer büyük gök cisimlerinin aksine, Ay’ın önemli bir atmosferi veya manyetik alanı yoktur. Ancak, Dünya’nın uydusu “ekzosfer” olarak bilinen çok ince bir toz parçacıkları tabakasına sahiptir ve bilim insanları artık bu parçacıkların birincil kaynağını keşfettiklerini söylüyorlar.
Ay’ın ekzosferinin çoğu muhtemelen uydunun kırılgan, regolit açısından zengin yüzeyindeki mikrometeorit bombardımanının eonsları sonrasında gelişmiştir. MIT’de yardımcı doçent ve kozmokimyacı olan Nicole Xike Nie’nin yeni araştırması, Apollo uzay keşif programından Ay örneklerini inceledikten sonra bu hipotezi destekliyor.
“Apollo görevlerinden getirilen örnekleri kullanmak hem bir onur hem de eşsiz bir bilimsel fırsattır,” dedi Nie. NASA astronotları tarafından toplanan Ay toprağı, uzay ajansının arşivinde 50 yıldan uzun süredir bulunuyor ve çağdaş, son teknoloji bilimsel araştırmalar için paha biçilmez bir kaynak olmaya devam ediyor.
Örnek analiz yöntemlerindeki son gelişmeler sayesinde, Apollo örnekleri artık Ay’ın çevresi hakkında daha eksiksiz bir hikaye sunabiliyor. Nie’nin ekibi, araştırmaları için sadece 50 miligram “uzay tozu” kullanarak 10 farklı örnekten Ay kaya tozu inceledi. Nie, küçük miktarlardaki malzemenin bile bilimsel açıdan zengin bilgiler sağlayabileceğini belirtti.
Araştırmacılar tozda bulunan farklı izotopların kimyasal parmak izlerini incelediler. Belirlenen elementlerin karışımına dayanarak, ekzosferin oluşumunda yer alan en önemli süreçleri belirlediler. Bir atmosfer olmadan, Ay, yüksek enerjili güneş fırtınaları ve mikrometeorit darbeleri de dahil olmak üzere aşırı uzay hava olaylarına karşı doğal bir kalkandan yoksundur.
Bilim insanları, Ay’ın yüzeyinin sürekli olarak uzay parçacıkları tarafından bombalandığını ve her bir çarpmanın önemli bir iz bıraktığını açıklıyor. Çarpma noktasındaki sıcaklıklar aniden 2.000-6.000 santigrat dereceye kadar yükselebilir, ay toprağını eritebilir ve buharlaştırabilir. Bu buharlaşmış parçacıklar, periyodik güneş rüzgarı püskürmelerinden proton bazlı plazma tarafından fırlatılan yüzey atomlarıyla birlikte ekzosfere katkıda bulunur.
Yeni çalışma, mikrometeorit çarpmalarının Ay’ın ekzosfer bileşiminin yüzde 70’inden fazlasını oluşturduğunu, güneş rüzgarlarının ise yaklaşık yüzde 30 veya daha azından sorumlu olduğunu öne sürüyor. Nie şimdi, uzay ortamlarının net bir şekilde anlaşılması gelecekteki keşif görevleri için elzem olduğundan, aynı araştırma yöntemlerini ay toprağındaki diğer izotopları incelemek için uygulamayı hedefliyor. Bu bulgular göz önüne alındığında, bir sonraki nesil ay sakinlerinin, anında buharlaşmayı veya yıkıcı güneş plazması çarpmalarının etkilerini önlemek için muhtemelen yeraltında barınak aramaları gerekecektir.