Kısaca:Son zamanlarda, bir haydut devletin internet bağlantısını ve dijital iletişimleri etkilemenin bir yolu olarak deniz altı kablolarına saldırabileceğine dair korkular arttı. En kötüsüne hazırlanmak için NATO, kablolar sabote edilirse internetin çalışır durumda kalmasını sağlayacak bir yolu araştıracak bir projeyi finanse etmeye yardımcı oluyor: veriyi uydular aracılığıyla yeniden yönlendirmek.
Artan jeopolitik gerginlikler, Rusya, Çin ve Kuzey Kore gibi ülkelerin askeri bir kriz sırasında deniz altı kablolarını hedef alabileceği endişelerini artırdı. Böyle bir şey daha önce görülmemiş bir şey değil; Yemenli Husi isyancılarının Şubat ayında küresel internet trafiğinin %17’sinden sorumlu olan su altı Kızıldeniz kablolarına zarar verdiğinden şüpheleniliyordu. Başka bir yerde İsveç, Ekim ayında Estonya ve İsveç’i birbirine bağlayan bir Baltık deniz altı kablosuna verilen zararın “kasıtlı” olduğunu söyledi.
Bloomberg’in haberine göre, ABD, İzlanda, İsveç ve İsviçre’den akademisyenlerin de aralarında bulunduğu araştırmacılar, doğal afetlerden kaynaklanan saldırı veya hasar durumunda internet trafiğini deniz altı kablolarından uydu sistemlerine sorunsuz bir şekilde yeniden yönlendirmenin bir yolunu geliştirmek istiyor.
NATO, projenin değerli olduğuna inanıyor. Örgütün Barış ve Güvenlik için Bilim Programı, 2,5 milyon dolarlık proje için 433.600 dolara kadar bir hibe onayladı ve Bloomberg tarafından görülen belgelere göre araştırma kurumları kendi katkılarını sağlıyor.
NATO programının danışmanı ve program yöneticisi Eyup Kuntay Cinsmiş, projenin uygulanmasının “çok yakında” başlayacağını söyledi. Ancak araştırmacılar, çalışan bir operasyonel sistem oluşturulmadan önce prototipleri test etmek ve uluslararası düzenlemeler ve “çok karmaşık” yasalarla uğraşmak için iki yıl harcayacaklar.
Projeye ilgi duyan ülkeler arasında İsveç ve İzlanda da var. İzlanda’daki Bifröst Üniversitesi’nde hukuk profesörü olan Már Magnússon, “İzlanda’yı ve iletişimini kesmek için üç veya dört bombaya ihtiyacınız olacak.” dedi.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği gün uydu internet sistemi hacklenen ABD firması Viasat Inc. de bu çalışmaya katılıyor. Uzay teknolojisi şirketi Sierra Space Corp. ve İzlanda siber güvenlik şirketi Syndis de dahil.
Projenin bir parçası, trafiğin ne zaman yeniden yönlendirilmesi gerektiğini belirlemek için deniz altı kablolarına yönelik tehditleri daha etkili bir şekilde tespit etmenin yollarını incelemektir. Kablo şebekesi operatörleri bir kablodaki bozulmaları en yakın kilometreye kadar tespit edebilirken, proje bunu en yakın metreye kadar düşürmek istiyor.
NATO, örgütün internet trafiğinin neredeyse tamamının deniz altı kabloları üzerinden iletildiğini, veri alışverişinin de yaklaşık 10 trilyon dolarlık finansal işlem hacmine denk geldiğini belirtiyor.
Denizaltı kablolarının arızalanmasının yol açtığı etki, Mart ayında Batı ve Orta Afrika’da yaşanan büyük internet kesintisiyle görüldü.
NATO, Eylül 2022’de Nord Stream 2 boru hattında meydana gelen patlamanın ardından deniz altı altyapısını korumak için en iyi uygulamaları koordine etmek üzere bir merkez kurdu.
Bu tehlikelerin farkında olan sadece NATO değil. Avrupa Komisyonu yakın zamanda, artan küresel gerginlikler ışığında deniz altı kablolarının güvenlik ve dayanıklılıklarının iyileştirilmesi gerektiği konusunda uyardı.