Neden önemlidir: Üretken yapay zeka, güçlü ama yıkıcı yeni bir teknoloji olarak ortaya çıktı; halihazırda kaç kişinin çalıştığı konusunda büyük değişiklikler getiriyor ve birçok kişinin iş kaybına neden oluyor. Uluslararası Para Fonu artık bu iş kayıplarının vergi tahsilatını engelleyebileceğine inanıyor, dolayısıyla bir şeyler vermek gerekiyor. Tazminat tekliflerinden biri, bu yapay zeka sistemlerine güç veren enerji yoğun sunucu çiftliklerine karbon vergisi getirilmesidir.
Bu fikir, “Üretken Yapay Zekadan Kazanımların Genişletilmesi: Mali Politikaların Rolü” başlıklı bir IMF tartışma belgesinde dile getirildi. Makalenin temel argümanı, üretken yapay zekanın büyük bir üretkenlik artırıcı olabileceği, aynı zamanda işler otomatikleştikçe eşitsizliğin artması ve devletin kasasına ağır darbe vurma riski taşıdığıdır.
Geleneksel otomasyon, rutin, düşük vasıflı işlerin yerini alma eğilimindeydi. Üretken yapay zekanın bilişsel yetenekleri, bilgisayar programlama, muhasebe ve güvenli olduğunu düşündüğümüz diğer birçok beyaz yakalı rol gibi alanlara girmeye başlayabileceği anlamına geliyor; makaleye göre “potansiyel olarak bilişsel mesleklerde iş kayıplarını artırıyor”. Daha az işçi, hükümetler için daha az gelir vergisi geliri anlamına gelir.
Bu nedenle IMF maliye politikalarının uyarlanması gerektiğini düşünüyor. Önerilerden biri, emek gelirine karşı sermayeyi nasıl vergilendireceğimizi yeniden düşünmektir. Sermaye (makineler, yazılımlar vb. gibi) genellikle emekten daha az vergilendirilir, ancak eğer yapay zeka sermayenin toplu olarak insan işçilerin yerini almasına izin veriyorsa, bu dengenin yeniden düzenlenmesi gerekebilir.
Ayrıca, son teknoloji yapay zeka sistemleri geliştirmenin muazzam bilgi işlem maliyetlerini karşılayabilen birkaç mega firmanın hakim olduğu “kazanan her şeyi alır” pazarlarına ilişkin endişelerini de dile getirdiler.
Enerjiye aç olan yapay zeka sunucu çiftliklerine uygulanacak karbon vergisi, bu oyun alanının biraz dengelenmesine yardımcı olabilir. IMF, “Yapay zeka sunucuları tarafından tüketilen büyük miktarda enerji göz önüne alındığında, ilgili karbon emisyonlarının vergilendirilmesi, dış çevresel maliyetleri teknolojinin fiyatına yansıtmanın iyi bir yoludur” dedi.
Sonuçta yapay zeka gerçek bir enerji domuzudur. Geçtiğimiz yıl, yapay zeka girişimi Hugging Face ve Carnegie Mellon Üniversitesi’nin araştırmaları, tek bir yapay zeka görüntüsü oluşturmanın, bir akıllı telefonu şarj etmek kadar güç tüketebileceğini gösterdi. Metin oluşturma çok daha verimlidir ancak elektrik departmanında hala yetersiz değildir. Emisyonlarına dayalı bir yapay zeka vergisi, daha verimli uygulamaları teşvik edebilir.
IMF, genel bir “Yapay Zeka Vergisi”ni savunmaktan kaçındı çünkü bu, bunu uygulayan ülkelerde inovasyonu ve benimsenmeyi engelleyerek rekabetin gerisinde kalmalarına neden olabilir. Ancak yapay zekanın eski vergi bürokrasilerini yükseltmeye yardımcı olabileceğini ve piyasa değerlerine dayalı gerçek zamanlı emlak vergileri gibi kavramlara olanak verebileceğini düşündüler.
“Yapay Zeka Kuşağı, klasik vergi teorisini altüst edecek ve işleri yapmanın eski yöntemlerinin yeniden düşünülmesini teşvik edecek. Örneğin, kişiselleştirilmiş artan katma değer vergisinin, yaşam boyu gelire dayalı bir gelir vergisinin veya yaşam boyu gelire dayalı bir gelir vergisinin tasarımını başlatabilir veya gerçek zamanlı piyasa değerine dayalı bir emlak vergisi.”
Elbette bu öneriler somut önerilerden ziyade çeşitli senaryolara hazırlık niteliğindedir.
Potansiyel iş etkileri şaşırtıcıdır. IMF’nin daha önceki tahminleri, yapay zekanın küresel işlerin yaklaşık %40’ını etkileyebileceğini, zengin ülkelerde bu oranın yaklaşık %60’a çıkabileceğini tahmin ediyordu. Bunun insanların yerinden edilmesi mi yoksa sadece yapay zeka asistanlarıyla birlikte çalışması mı anlamına geleceği henüz bilinmiyor.